Jak projektować ekologiczne opakowania?

W obliczu rosnącej troski o stan środowiska naturalnego projektowanie ekologicznych opakowań staje się kluczowym aspektem zrównoważonego rozwoju. Ekologiczne opakowania są nie tylko trendem, ale koniecznością dla firm dążących do minimalizacji negatywnego wpływu na planetę. W Kółko i Krzyżyk wiemy, jak efektywnie projektować ekologiczne opakowania, przyglądając się różnym aspektom tego procesu, takim jak materiały, zrównoważony design i recykling.

Zrozumienie zrównoważonego projektowania to podstawa

Zrównoważone projektowanie to podejście, które uwzględnia wpływ opakowań na środowisko przez cały cykl życia produktu. Obejmuje to wybór materiałów, minimalizację odpadów i promowanie recyklingu. Kluczowe jest zrozumienie, jak opakowanie wpływa na ekologię w projektowaniu oraz jakie są jego konsekwencje dla środowiska. Zgodnie z normą PKN-ISO/TR 14062:2004 ekoprojektowanie oznacza „włączenie aspektów środowiskowych do projektowania i rozwoju wyrobu”. Jak podaje poradnik Grupy Polskiego Funduszu Rozwoju, ekoprojektowanie powinno opierać się na określonych praktykach. Istotne jest więc m.in.:

• tworzenie opakowań, które mają zmniejszoną masę, co wpływa zarówno na ograniczenie zużycia paliwa, jak i zmniejszenie materiałochłonności;
• zmienienie materiałów, z których projektowane są opakowania na bardziej ekologiczne alternatywy, dlatego istotne jest stosowanie materiałów, które są odnawialne, a także należą do grupy tzw. recyklatów;
• stosowanie na opakowaniach znaków, które pozwalają łatwo zidentyfikować materiał i jego przystosowanie do recyklingu.

Wybór materiałów ekologicznych w produkcji

Wybór odpowiednich materiałów jest fundamentem ekologicznego projektowania. Wszystko dlatego, że nadrzędnym celem ekoprojektowania jest ograniczenie negatywnego wpływu opakowań na środowisko. Ważne jest m.in. zmniejszenie śladu węglowego. W przypadku projektowania istotne jest dążenie do wykorzystywania surowców, które mają ograniczony wpływ na środowisko. Z tego powodu przy projektowaniu ekologicznych opakowań, można wziąć pod uwagę kilka materiałów.

• Opakowania biodegradowalne: To materiały, które rozkładają się naturalnie w środowisku, takie jak bioplastiki z surowców roślinnych (np. kukurydza) lub papier i tektura z recyklingu. Nowe kierunki stanowią m.in. wykorzystanie materiałów takich jak biotworzywowe warstwy powłokowe, które posiadają powłoki pozwalające na łatwe rozdzielenie poszczególnych składowych opakowań.
• Materiały ekologiczne: Tkaniny naturalne, takie jak bawełna organiczna, konopie czy juta, które są biodegradowalne i mogą być wykorzystywane w opakowaniach wielokrotnego użytku.
• Recykling opakowań: Korzystanie z materiałów, które są łatwe do przetworzenia i ponownego wykorzystania. Na przykład, papier i tektura z recyklingu czy szkło.

Ekologiczne projektowanie opakowań do ponownego wykorzystania

Minimalizacja odpadów jest kluczowym elementem ekologicznego projektowania. Wychodząc naprzeciw tego typu rozwiązaniu, ważne jest tworzenie m.in. takich opakowań, które nadają się do ponownego wykorzystania. Fundacja Ellen MacArthur w publikacji „The New Plastics Economy: catalysing action” wyszczególniła, że można wyróżnić cztery modele funkcjonowania opakowań wielokrotnego użytku. Należą do nich:

• “napełnij w domu” - to opakowania, które zostały zaprojektowane w taki sposób, by konsument mógł samodzielnie napełnić je ponownie lub wymienić w oparciu o tzw. subskrypcję produktów;
• “zwróć z domu” - to opakowania, które są odbierane do recyklingu lub utylizacji bezpośrednio od konsumenta;
• “zwróć poza domem” - tego typu opakowania można samodzielnie zwrócić, np. w określonych punktach odbioru;
• “napełnij poza domem” - konsument może samodzielnie napełnić opakowanie poza domem, np. z dyspenserów.

Korzyści z zastosowania ekologicznych opakowań

Ekologiczne opakowania mają ogromne znaczenie zarówno w wymiarze ekonomicznym przedsiębiorstwa, jak i często także rynkowym, środowiskowym i edukacyjnym. Przede wszystkim dochodzi do zmniejszenia kosztów produkcji i eksploatacji, co jest ważne dla wielu firm. Firmy, które stosują ekologiczne opakowania, są postrzegane jako bardziej odpowiedzialne społecznie i środowiskowo. Taki wizerunek może przyciągnąć klientów, którzy są świadomi ekologicznie i preferują zakupy od firm dbających o planetę. Oprócz tego wyróżnia się korzyści jak:

• redukcja kosztów operacyjnych związanych m.in. z minimalizacją odpadów, czy optymalizacją transportu produktów;
• zwiększenie procesów produkcyjnych, dzięki wykorzystaniu nowoczesnych materiałów;
• wzrost innowacyjności firmy;
• zwiększenie wartości przemysłowej przedsiębiorstwa.

  Wprowadzenie ekologicznych opakowań przynosi firmom wiele korzyści, od poprawy wizerunku marki i zwiększenia lojalności klientów, przez oszczędności operacyjne i przewagę konkurencyjną, aż po zgodność z regulacjami i ochrona środowiska. Ekologiczne opakowania są inwestycją w przyszłość, która przynosi wymierne korzyści zarówno dla firm, jak i dla planety. Projektowanie ekologicznych opakowań to złożony proces, który wymaga uwzględnienia wielu aspektów związanych z ekologią i zrównoważonym rozwojem. Wybór odpowiednich materiałów, minimalizacja odpadów, promowanie recyklingu oraz innowacje technologiczne to kluczowe elementy, które przyczyniają się do tworzenia opakowań przyjaznych środowisku. Dzięki świadomemu projektowaniu i stosowaniu ekologicznych rozwiązań możemy zminimalizować nasz wpływ na planetę i promować zrównoważony rozwój w różnych branżach.